Όταν υπεραναλύεις, παραλύεις.
Don’t analyze this.
Στην cult ταινία του 1999 “Analyze this”, μία από τις πιο αστείες σκηνές είναι όταν ο ψυχαναλυτής Μπίλι Κρίσταλ προσπαθεί να υπεραναλύσει τη σχέση του μαφιόζου Ρόμπερτ Ντε Νίρο με τον πατέρα του, με τον κλασικό “φροϋδικό” τρόπο. Ο γκάνγκστερ, μην αντέχοντας την τόση υπερανάλυση, σηκώνεται, φωνάζει, βρίζει και απειλεί ότι θα τα κάνει όλα “λίμπα”, ενώ ο Μπίλι Κρίσταλ παραμένει ψύχραιμος, σημειώνοντας, σαν να πρόκειται για μία συνηθισμένη συνεδρία. Hilarious!
Όμως, υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος της υπερανάλυσης, και τη βλέπουμε στο επιχειρείν. Δεν οδηγεί σε εξάρσεις θυμού, αλλά, συχνά, σε παύση εργασιών. Δείτε στο άρθρο μου πότε το υπεραναλύειν οδηγεί στο παραλύειν…
Γιατί υπεραναλύουμε;
Στον κόσμο του επιχειρείν, η ταχύτητα και η αποφασιστικότητα είναι συχνά καθοριστικοί παράγοντες επιτυχίας. Αν δεν το κάνεις εσύ σήμερα, θα το κάνει ο ανταγωνιστής σου αύριο – και σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις, αυτό που δεν έκανες εσύ το πρωί, το έκανε ο ανταγωνισμός το μεσημέρι!
Παρ’ όλα αυτά όμως, πολλοί επιχειρηματίες παγιδεύονται σε έναν ατέρμονο κύκλο ανάλυσης δεδομένων, σεναρίων και πιθανών κινδύνων. Έχω παρευρεθεί σε πολλά τέτοια τραπέζια “διύλισης του κώνωπα” και σας διαβεβαιώνω ότι οι ευκαιρίες που χάθηκαν σε αυτά λόγω της υπερανάλυσης είναι αμέτρητες.
Γιατί το κάνουμε όμως; Οι βασικότερες αιτίες υπερανάλυσης είναι οι εξής:
Φόβος αποτυχίας
Πολλοί επιχειρηματίες, ιδιαίτερα δεύτερης και τρίτης γενιάς, διστάζουν να πάρουν αποφάσεις επειδή τρέμουν το ενδεχόμενο της αποτυχίας. Αντί να προχωρήσουν με ένα ρίσκο, προτιμούν να αναλύουν ξανά και ξανά τα δεδομένα, ελπίζοντας να εξασφαλίσουν το “αλάθητο”. Όμως, με αυτή τη λογική, ο μόνος που πρέπει να ασχοληθεί με τις επιχειρήσεις, είναι ο Ποντίφικας! Το ρίσκο από τον φόβο της αποτυχίας είναι το μεγαλύτερο ρίσκο, από όλα όσα μπορείτε να πάρετε.
Πληθώρα επιλογών
Έχουμε πέντε επιλογές πρώτης ύλης για το νέο μας προϊόν, και δώδεκα επιλογές πλατφόρμας για το νέο μας e-shop. Ωραία, και είναι όλες τέλειες (στο μεταξύ ο ανταγωνισμός καλπάζει). Όσο περισσότερες εναλλακτικές έχει ένας επιχειρηματίας μπροστά του, τόσο δυσκολότερη γίνεται η τελική επιλογή. Η υπερβολική γκάμα λύσεων καταλήγει να μπλοκάρει τη διαδικασία, γιατί κάθε απόφαση μοιάζει να αποκλείει κάτι άλλο που θα μπορούσε να είναι “καλύτερο”. Μείνετε στον κανόνα των maximum 3 επιλογών, και αυτές μόνο για πραγματικά σημαντικά θέματα.
Έλλειψη εμπιστοσύνης
Η χαμηλή αυτοπεποίθηση και η αμφισβήτηση των ικανοτήτων, είτε προσωπικών είτε της ομάδας, οδηγεί σε συνεχή επανεξέταση. Ο επιχειρηματίας νιώθει την ανάγκη για ατελείωτη επιβεβαίωση, φοβάται να στηριχτεί στη διαίσθησή του και εγκλωβίζεται σε έναν φαύλο κύκλο υπερανάλυσης. Σε αυτή την περίπτωση, φοβάμαι ότι χρειάζεται πραγματικά ψυχαναλυτής, και σίγουρα καλύτερος επαγγελματίας από τον Μπίλι Κρίσταλ!
Υπερβολική πληροφόρηση
Ποιος είπε ότι η τεχνολογία κάνει τη ζωή του επιχειρηματία πιο εύκολη; Χάρη σε αυτήν, το φαινόμενο του information overload είναι πια καθημερινότητα. Πηγές, αναφορές, στατιστικά και κάθε λογής “ειδικοί” βομβαρδίζουν τον επιχειρηματία με αμέτρητα δεδομένα. Αντί αυτά να προσφέρουν διαύγεια, προκαλούν σύγχυση, οδηγώντας τον να ψάχνει “λίγο ακόμη” πριν τολμήσει να πάρει απόφαση.
Αναβλητικότητα
Οι σημαντικές αποφάσεις στο επιχειρείν είναι πάντοτε δύσκολες και ποτέ δεν περνούν χωρίς συνέπειες. Πολλοί τις φοβούνται. Η λύση; Στρίβειν, όχι δια του αρραβώνος, αλλά δια της υπερανάλυσης. Η συνεχής “μελέτη” του θέματος φαίνεται πιο παραγωγική από το να αναλάβετε δράση. Στην ουσία, όμως, αυτό που κάνετε είναι να μεταμφιέζετε την αναβλητικότητα σε προνοητικότητα.
Εμμονή στο ασήμαντο
Μήπως το λογότυπο του app πρέπει να είναι στρογγυλό και όχι οβάλ; Και το πράσινο κουμπί για αγορά, να είναι άραγε πράσινο της μέντας ή πράσινο του βασιλικού; Μέχρι να φτιάξει το τέλειο χρώμα ο επιχειρηματίας, οι ανταγωνιστές έχουν ήδη λανσάρει τρεις εφαρμογές και του έχουν πάρει την αγορά. Η ανάγκη όλα να είναι άψογα πριν ληφθεί μια απόφαση και η εμμονή στο ασήμαντο συχνά παραλύουν την πράξη.
Αβεβαιότητα για το μέλλον
Ένα πρόβλημα που γιγαντώνεται πια. Όταν το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι ασταθές και απρόβλεπτο, η υπερανάλυση μοιάζει ασφαλές καταφύγιο. Ο επιχειρηματίας προτιμά να “παγώσει” σε έναν φαύλο κύκλο μελετών, αντί να πάρει μια τολμηρή απόφαση που μπορεί να τον εκθέσει σε ρίσκο. Ακόμη και επιχειρηματίες που κάποτε είχαν “σημαία τους το ρίσκο” λειτουργούν πλέον κατ’ αυτό τον τρόπο.
Τι μπορείτε να κάνετε
Κάθε απόφαση που πρέπει να πάρετε, μπορεί, μεταφορικά, να κατηγοριοποιηθεί είτε ως “μονόδρομος” είτε ως “δρόμος διπλής κατεύθυνσης”. Η διάκριση αυτή είναι το πρώτο βήμα για να κάνετε πιο γρήγορες και πιο αποτελεσματικές επιλογές. Θα τις περιγράψω μία – μία.
- Μονόδρομοι. Πρόκειται για αποφάσεις που είναι ουσιαστικά μη αναστρέψιμες και συνοδεύονται από σημαντικές συνέπειες. Αφού παρθούν, δύσκολα αλλάζουν χωρίς μεγάλο κόστος ή προσπάθεια. Παραδείγματα: η υπογραφή μιας μακροχρόνιας μίσθωσης, το relocation, ή μια μεγάλη οικονομική επένδυση. Αυτές οι αποφάσεις απαιτούν προσεκτική σκέψη, διεξοδική αξιολόγηση και μεθοδικότητα.
- Δρόμοι διπλής κατεύθυνσης. Εδώ μιλάμε για αποφάσεις που μπορούν να ανατραπούν ή να τροποποιηθούν στην πορεία. Αν κάτι δεν λειτουργήσει, υπάρχει η δυνατότητα επιστροφής ή αλλαγής κατεύθυνσης. Παραδείγματα: η δοκιμή ενός νέου εργαλείου παραγωγικότητας, ή η πειραματική εφαρμογή μιας νέας στρατηγικής marketing. Επειδή το ρίσκο είναι χαμηλό, τέτοιες αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται γρήγορα, ώστε να μην σπαταλιέται χρόνος και ενέργεια.
Για το τέλος, σας έχω το εξής στατιστικό. Σύμφωνα με τις έρευνες, το 95% των αποφάσεων που παίρνετε είναι αναστρέψιμες. Ναι, και το κουμπί στο πράσινο της μέντας, μπορεί να γίνει πράσινο του βασιλικού ή και καναρινί στο μέλλον. Ως εκ τούτου, μην αφήνετε την υπερανάλυση να σας παραλύει. Οι περισσότερες αποφάσεις δεν είναι “μονόδρομοι”, αλλά δρόμοι διπλής κατεύθυνσης. Πάρτε τις, δοκιμάστε, μάθετε, προσαρμοστείτε. Γιατί στο τέλος της ημέρας, η πρόοδος χτίζεται με βήματα και όχι με ατελείωτες συζητήσεις για το αν το βήμα είναι τέλειο.
