Αρώματα: Ιστορία, Είδη, Κατανάλωση

Η χρήση αρωμάτων στην καθημερινότητά μας προσδίδει γοητεία, είναι προέκταση της περιποίησης και είναι αυτό που μας διαφοροποιεί δίνοντας το προσωπικό μας στίγμα.

Το σώμα μας, όμως, αναδύει μία οσμή που καθορίζεται από τα γονίδια μας. Οι άνθρωποι, από ένστικτο, αναζητούν οσμές διαφορετικές από την δικιά τους. Γι αυτό και δεν υπάρχει έλξη μεταξύ συγγενών καθώς οι οσμές είναι κοντινές λόγω ομοίων γονιδίων. Η μετάδοση αυτών των πληροφοριών γίνεται με τις φερομόνες , ουσίες δηλαδή – κυρίως πτητικές- που αναδύονται από βασικούς αδένες του σώματός μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του μηχανισμού βρίσκουμε στις ενστικτώδεις αντιδράσεις των ζώων που ζευγαρώνουν βάσει της όσφρησής τους.

Το κάθε άρωμα, που εμείς επιλέγουμε, αναμιγνύεται με τη φυσική μυρωδιά του σώματός μας και έτσι οι φερομόνες ενδιαφέρουν πολύ την βιομηχανία των αρωμάτων που τελικός στόχος της είναι να μας κάνει πιο θελκτικούς!

Η ιστορία των αρωμάτων, παλιά και μαγική μας ταξιδεύει σε εποχές μοναδικές. Από τα αρχαία χρόνια μέχρι και σήμερα, όλοι οι πολιτισμοί, σ’ όλο τον κόσμο λάτρεψαν το άρωμα. Ποιητές το ύμνησαν, γυναίκες φιλονίκησαν για να το έχουν και οι πιστοί σε όλες τις θρησκείες το προσέφεραν στους θεούς τους.

Θρησκεία – Απόλαυση

Η πρώτη μορφή αρώματος ήταν το λιβάνι. Ανακαλύφθηκε στη Μεσοποταμία πριν από 4,000 χρόνια. Η πρώτη καταγεγραμμένη αρωματοποιός στον κόσμο ήταν γυναίκα με το όνομα Etruscan, της οποία το όνομα βρέθηκε σκαλισμένο σε ανασκαφές στην Κύπρο.

Οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι άλειφαν το σώμα τους με κανέλα, οι Πέρσες χρησιμοποιούσαν μύρο, γιασεμί και βιολέτες, και οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν συνδυάσει τα αρώματα με την θρησκεία τους.

Συναντάμε την τακτική τους χρήση στον Όμηρο και στις μαρτυρίες ότι άλειφαν τους νεκρούς με αιθέρια έλαια. Ακόμα οι νύφες φορούσαν κορόνες φτιαγμένες από υάκινθους. Τέλος, οι Αρχαίοι Ρωμαίοι είναι γνωστοί για τα υπέροχα αρωματικά τους λουτρά!

Τον 6ο αιώνα, με τη διάδοση του ισλαμικού πολιτισμού, οι μουσουλμάνοι ασχολήθηκαν πολύ με τα αρώματα καθώς ήταν βασικό στοιχείο για την θρησκεία τους. Παρότι δεν είναι ξεκάθαρη οδηγία στο Κοράνι, η προσευχή της Παρασκευής είχε ιδιαίτερη αρωματική προετοιμασία για τους άντρες.
Ακολουθώντας τη γραμμή της ιστορίας, βλέπουμε τους Σταυροφόρους να φέρνουν στην Ευρώπη από την Ινδία και τις άλλες χώρες μπαχαρικά, με αποτέλεσμα οι μυρωδιές να αυξάνονται. Κατά την περίοδο της βασιλείας των Valois, η χρήση των αρωμάτων ξεπέρασε κάθε όριο. Ο Louis XIV, όμως, απαγόρευσε την χρήση αρωμάτων και η συνήθεια της χρήσης τους ξανάρχισε στην εποχή της αντιβασιλείας του Philippe II, Duke of Orléans.
Ακόμα, ο Ναπολέων συνήθιζε να κάνει καθημερινά «λουτρό» με το άρωμα Eau de Cologne από τον οίκο Roger & Gallet. Ήταν τόσο φανατικός αυτού του αρώματος που κατασκευάστηκε ειδικό μπουκάλι για να το έχει πάντα μαζί του (το μπουκάλι ονομάστηκε Rouleau de l’Empereur).

Μια άλλη πτυχή των αρωμάτων είναι η χρήση τους ως θεραπευτικό μέσο. Στην Αρχαία Ελλάδα ξεκίνησαν να εξερευνούν τις θεραπευτικές ιδιότητες των αρωμάτων. Η αρωματοθεραπεία αποτελεί κλάδο της Βοτανοθεραπείας, δηλαδή θεραπεία με αρώματα. Τα αιθέρια έλαια είναι αγνά αποστάγματα διαφόρων φυτών, γνωστά πλέον για τις φυσικές, χημικές & θεραπευτικές τους ιδιότητες. Ουσιαστικά στόχος τους είναι να επιδράσουν σε οργανικό, ψυχολογικό και φαρμακολογικό επίπεδο ώστε να βελτιωθεί η πνευματική & ψυχική υγεία.

Σύγχρονη Εποχή

Το πρώτο αρωματοποιείο άνοιξε στο Λονδίνο (το 1760) και μετά ο ίδιος οίκος μεταφέρθηκε στο Παρίσι (το 1854). Ωστόσο στο Παρίσι το πρώτο αρωματοποιείο άνοιξε από τους Roger&Gallet (1806) και ακολούθησε ο Pierre-Francois Pascal Guerlain (1828).
Η πελατεία εντυπωσιακή για την εποχή. Βασιλείς, αυλικοί και πλούσιοι αγόραζαν εξατομικευμένα αρώματα (ανάμεσα τους ο Γεώργιος Γ’, η βασίλισσα Βικτορία και η πριγκίπισσα Σίσι της Αυστρίας). Στις αρχές του 20ου αιώνα το άρωμα γίνεται απαραίτητο αξεσουάρ περιποίησης και μαζικοποιείται καθώς αρχίζει να γίνεται προϊόν πολυτελείας.
Μιλάμε για την εποχή της απελευθέρωσης του αρώματος! Οι διάφοροι οίκοι κρατούν μυστικές τις συνταγές των αρωμάτων τους. Ποιος μπορεί να αντισταθεί στα αρώματα θρύλους όπως το Chanel No 5,to Opium του Yves Saint Laurent, το Tresor της Lancome, Poison του Dior, το Shalimar του οίκου Guerlain;
Σήμερα ζούμε στην εποχή του perfume marketing:

Βασικές Έννοιες Αρωμάτων

Το βασικό στοιχείο κάθε αρώματος είναι η πρωτογενής του ύλη. Έτσι οι πρώτες ύλες χωρίζονται σε:

• ΆΝΘΗ
  • Το Τριαντάφυλλο
  • To Γιασεμί – Ίριδα – Λεβάντα, Μιμόζα, Ανθός Πορτοκαλιού, Νάρκισσος, Υάκινθος – Αγιόκλημα
• ΠΡΑΣΙΝΕΣ – Βασιλικός, Εστραγκόν, Δάφνη, Μύρτος, Δεντρολίβανο, Φασκόμηλο, Δυόσμος
• ΜΥΡΟΣ, ΛΙΒΑΝΙ, ΡΕΤΣΙΝΕΣ ΚΑΙ ΒΑΛΣΑΜΙΚΟΙ ΧΥΜΟΙ
• ΚΑΡΠΟΙ – Εσπεριδοειδή – Ροδάκινο, Αχλάδι, Πεπόνι, Φραγκοστάφυλο
• ΣΠΟΡΟΙ – Πιπέρι, Μπαχάρια, Μοσχοκάρυδο
• ΞΥΛΑ – Κέδρος, Ροδόξυλο, Σανταλόξυλο, Σημύδα
• ΒΡΥΑ, ΛΕΙΧΗΝΕΣ
• ΡΙΖΕΣ – Βετιβέρ, Ιρις, Αγγελική
• ΦΛΟΙΟΙ ΔΕΝΤΡΩΝ ΚΑΙ ΦΥΤΩΝ – Κανέλα, Σύμηδα
• ΖΩΙΚΑ – Musk – Civette – Ambre Gris (Amber) – Castoréum
• ΣΥΝΘΕΤΙΚΑ – Coumarine – Hédione – Aldéhydes

Πώς φτιάχνεται ένα άρωμα!

 Ένα άρωμα μοιάζει με μια μουσική σύνθεση, είναι μια σύνθεση από αρωματικές νότες, από πτητικά αρωματικά στοιχεία των αιθέριων ελαίων. Οι αρωματοποιοί έχουν στο μυαλό τους συγχορδίες, όργανα μουσικά, αρμονικούς συνδυασμούς.

Κάθε άρωμα δημιουργείται από κορυφαίες, μεσαίες και χαμηλές νότες.

• Οι νότες κορυφής (notes de tête) είναι οι πιο πτητικές της σύνθεσης, οι πρώτες που μυρίζουμε και οι πρώτες που εξαφανίζονται. Αυτές είναι που δίνουν την πρώτη εντύπωση!
• Οι μεσαίες νότες ή νότες της ‘καρδιάς’ (notes de cœur) είναι η καρδιά του αρώματος. Διαρκούν περισσότερο. Είναι αυτές που δίνουν πληρότητα και χαρακτήρα στο άρωμα.
• Οι χαμηλές νότες (notes de fond) έχουν διπλή λειτουργία. Αναδύονται πιο αργά απ’ ολες, το άρωμά τους διαρκεί περισσότερο γι’αυτό και χρειάζεται προσοχή στην επιλογή τους. Ακόμα καθυστερούν την αποδυνάμωση του αρώματος.

Στάδια Παρασκευής

1. Συλλογή πρώτων υλών
2. Εξαγωγή αιθέριων ελαίων από τις πρώτες ύλες με μια από τις ακόλουθες μεθόδους: απόσταξη με υδρατμούς, εκχύλιση με διαλύτη, απορρόφηση, πίεση (συμπίεση της ύλης μέχρι να βγει το έλαιο που εμπεριέχεται)

Τα αιθέρια έλαια είναι πολυσύνθετες ενώσεις, και αναλόγα χωρίζονται σε νότες. Όμως λόγω της πολυπλοκότητας των ενώσεων αυτών η κατηγοριοποίηση δεν είναι ευδιάκριτη. Μία γρήγορη όμως ματιά:

• Σε Νότες κορυφής μπορούν να καταταχθούν τα αιθέρια έλαια εσπεριδοειδών, κωνοφόρων, μέντα, βασιλικός, πτι-γκρέιν, τζίντζερ, δενδρολίβανο, μάραθος.
• Σε Μεσαίες νότες μπορούν να καταταχθούν τα αιθέρια έλαια ανθέων όπως χαμομήλι, γεράνιο, λεβάντα, ylang ylang, βιολέτα, τριαντάφυλλο, γιασεμί, νερολί και παλμαρόζα, ιεροβότανο, θυμάρι, γαρίφαλο, κανέλα, μαύρο πιπέρι, μοσχοκάρυδο, ματζουράνα, μελισσόχορτο.
• Σε Χαμηλές νότες μπορούν να καταταχθούν κυρίως τα ξυλώδη αιθέρια (ροδόξυλο, σανταλόξυλο, κέδρος), τα έλαια από ρητίνες ( λιβάνι, μύρο, βενζόη), βανίλια, πατσουλί, βετιβέρ, βρύο βελανιδιάς, λάβδανο.

3. Μίξη. Συνδυασμός των ελαίων βάσει της σύνθεσης που έχει οραματιστεί ο αρωματοποιός. Μπορεί να χρειαστούν μέχρι και 800 διαφορετικά συστατικά για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Μόλις επιτευχθεί το αποτέλεσμα γίνεται η μίξη με το alcohol & νερό. Το ποσοστό του alcohol καθορίζει το είδος του αρώματος:

• PERFUME EXTRACT 15-40 % καθαρό άρωμα
• ESPRIT DE PARFUM 15-30% καθαρό άρωμα
• EAU DE PARFUM 15-20% καθαρό άρωμα
• EAU DE TOILETTE 2-15% καθαρό άρωμα
• ΕAU DE COLOGNE 3-5% καθαρό άρωμα


4. Γήρανση. Μερικά αρώματα (υπερβολικά ακριβά) χρειάζονται μήνες ή και χρόνια για να τελειοποιηθεί το αποτέλεσμα της αρχικής μίξης.
Les familles olfactives

Τα αρώματα ταξινομούνται σε οσφρητικές (Les familles olfactives) οικογένειες με βάση το ‘υλικό’ που κυριαρχεί. Παραδοσιακά λοιπόν και σύμφωνα με την ταξινόμηση της Société Française des Parfumeurs ένα άρωμα μπορεί να ανήκει στην οικογένεια (αναφέρονται μόνο οι βασικες):

• ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ: με τη φρεσκάδα των εσπεριδοειδών, το κύριο συστατικό των eau de Cologne (Jean-Marie Farina, CK, Eau Sauvage, Ô de Lancôme)
• ΦΛΟΡΑΛ: κυριαρχούν νότες λουλουδιών (Trésor, Paris, L’Air du Temps, Anaïs-Anaïs)
• CHYPRÉS: με κύρια στοιχεία: περγαμόντο, τριαντάφυλλο, βρύο βελανιδιάς, πατσουλί & λάβδανο (Chypre de Coty (1917), Miss Dior, Femme de Rochas, Aromatics Elixir, Paloma Picasso)
• BOISÉS: Ξυλώδη, σάνταλο και κέδρο
• Vétiver: (Guerlain, Carven, Givenchy, Lanvin)
• AMBRÉS: Οριεντάλ με κύρια στοιχεία τη βανίλια και τα έλαια από ρητίνες (Shalimar, Samsara, Opium,Poison, Magie Noire)

Ακόμα άλλες οικογένειες είναι οι: Aldéhydé, Frais, Fruité, Marine, Poudré, CUIR

ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ… ΜΥΡΩΔΑΤΟΥΣ!

• Το καλοκαίρι προτιμήστε απαλά αρώματα Eau de Toilette και Eau fraîche• Στην εργασία προτιμείστε απαλά αρώματα όπως φλοραλ & fruite φρουτώδη, το βράδυ πιο έντονα ενώ στο γυμναστήριο (αν και δεν συνίσταται) οι πιο κατάλληλες είναι οι ζωηρές νότες εσπεριδοειδών
• Η ποσότητα του αρώματος που χρησιμοποιείτε έχει μεγάλη σημασία. Λίγο και καλό! Μην σας μυρίζουν πριν σας δουν….
• Στις ερωτικές συνευρέσεις σας προτιμείστε αρώματα με τις κατάλληλες φερεμόνες. Για μαγικές στιγμες!
• Μην αναμιγνύετε αρώματα. Προσπαθήστε να έχετε αρωματική αρμονία χρησιμοποιώντας καλλυντικά με την ίδια αρωματική νότα
• Το άρωμα το εφαρμόζουμε εκεί που χτυπά ο σφυγμός – π.χ. το εσωτερικό των καρπών, λαιμός ή σβέρκο, πίσω από τους αγκώνες και τα γόνατα. Δεν αρωματίζουμε τα ρούχα μας & τα μαλλια.
• Δεν τρίβουμε τα σημεία στα οποία εφαρμόζουμε το άρωμα γιατί θα ερεθίσετε την επιδερμίδα σας. Χρησιμοποιήστε αρωματική λοσιόν για να «απλώσετε» το άρωμα αν το επιθυμείτε.

TIP: Μια καλή μέθοδος για ήπια εφαρμογή αρώματος (ειδικά στα έντονα αρώματα) είναι να ψεκάσετε στον αέρα και περάσετε μέσα από τις αιωρούμενες σταγόνες.